Blijft het landbouw, wordt het industrie of park?
Om het westelijke deel van Maastricht ligt de Nederlands-Belgische grens en vlak daarachter ligt een grote barrière: het Albertkanaal. Tussen de stad en het kanaal ligt een tot voor kort bij de meeste Maastrichtenaren onbekend niemandsland, dooradert met afgestorven historische veldwegen. Voor dit gebied zijn plannen (project Albertknoop) voor grote bedrijventerreinen, leemafgravingen, nieuwe verkeerswegen en grootschalige plaatsing van zonnepanelen, plannen die Maastricht west dreigen in te sluiten.
In 2005 bracht de Fietsersbond de situatie in kaart en deed 42 voorstellen voor meer en betere fietsmogelijkheden. Daarbij werd het gebied doorkruist met wethouders Aarts van Maastricht, burgemeester Vangronsveld van Lanaken en diverse raadsleden, hetgeen een ruige tocht werd door de vele modderige veldwegen.
Dit leidde echter tot weinig praktische maatregelen. Nou ja, om de naamloze wegen van een naam te voorzien, was ook een van onze voorstellen. Informatievoorziening moet niet worden onderschat!
In 2008 werd zonder veel communicatie langs de Belgische grens een luxe betonnen fietspad aangelegd. Dit werd jarenlang niet gebruikt want het sloot op geen enkel punt serieus aan op de bestaande routes.
Opmerkelijk is ook dat juist de wens om ook op de zuidzijde van de Via Regia een fietspad aan te leggen in 2012 werd gerealiseerd terwijl de gemeente dit idee in de reactie op de 42 voorstellen uit 2005 nog als onhaalbaar had afgewezen. Het fietspad is een welkome verbetering omdat het minder vaak nodig is de Via Regia over te steken, maar het is geen nieuwe ontsluiting van het gebied.
Ondertussen werd in de Structuurvisie 2030 het plan opgenomen om een doorlopende fietsroute om de stad te maken. Dit kwam de Vlamingen goed uit want zij wilden de weg langs het Albertkanaal (alvast Industrieweg genoemd) vrijmaken voor industrie. Daarmee zou hun knooppuntenroute verloren gaan. In 2016 werd een financiële overeenkomst tussen Vlaamse en Nederlandse overheden gesloten voor het completeren van het fietspad tussen Veldwezelt en Smeermaas. De realisatie volgde eind 2019 op de scheiding van het geplande industriegebied aan de Belgische kant en een 400 meter brede groene bufferstrook aan de Nederlandse kant. Het pad vormt een schakel tussen knooppuntennetwerk Haspengouw (B) en knooppuntennetwerk Maasland (B).
De Belgen waren blij en het nieuwste pad is fraai ingepast, maar het was een tegenvaller dat Maastricht daarbij niet veel voor haar eigen inwoners had gedaan. Want het gebied tussen de stad en het fietspad kan bijzonder modderig zijn en toch werd er aan de Maastrichtse kant geen enkele verharde aansluiting in het project meegenomen, zelfs niet daar waar straten en fietspad dicht bij elkaar liggen (uitgezonderd de Kleineweg, maar dit werd een soort ongewalste spoorbedding die de indruk wekt dat fietsers vooral moeten worden geweerd).
Het ontbreken van fietsaansluitingen op de Maastrichtse wijken moest natuurlijk, hoewel pijnlijk, onder de aandacht worden gebracht. Facebook was het middel dat werd ingezet om de andere wensen opnieuw in te brengen.
Met het openleggen van het gebied voor fietsers en de toevoeging van fraaie landschapselementen bij Malberg is wel een belangrijke stap gezet. De potentie en het belang van het gebied voor de Maastrichtse bevolking wordt duidelijker en dat geeft een klein beetje hoop op praktische fietsvoorzieningen in de toekomst. Een half jaar na de opening valt op dat de fietsers op het pad vooral Belgen zijn. Zonder de aansluitingen op de wijken lukt het met dit fietspad niet om meer Maastrichtenaren op de fiets te krijgen.