De groene wiggen en stadsranden van Maastricht bieden ontwikkelingsmogelijkheden

Historisch gezien liepen vanuit de verre omtrek vele weggetjes naar de Maasbrug in Maastricht. En vanuit Maastricht kon je over groene wegen alle kanten op. Dat fijnmazige systeem zouden wij graag een beetje herstellen.

Vooral in Maastricht-west en Maastricht-noord ontbreken aantrekkelijke stad-landverbindingen voor fietsers. In Maastricht-zuid en Maastricht-oost zijn wel enkele samenhangende routes. Van een netwerk van groene routes is geen sprake.

We hebben enkele prioriteiten als het gaat om verbeteringen:

• Langs de oostelijke Maasoever naar het noorden (Oeverwal – Griend – Franciscus Romanusweg – Borgharenweg – Borgharen). Gelukkig werkt Maastricht, met steun van het Rijk, aan plannen die hiervoor een oplossing kunnen bieden: een tweerichtingsfietspad langs de Maas.
• Vanaf het Charles Eyckpark naar Gronsveld en Mergelland (Limburglaan – Beente – Maastrichterweg – Verssdaalpad – Velorium). Want we vinden de Köbbesweg voor fietsers te gevaarlijk en willen ook graag toproutes naar bikepark Velorium.
• Vanuit Malberg en Caberg naar het fietspad door het Lanakerveld en naar Lanaken. In dit gebied is een mooi vrijliggend fietspad gerealiseerd. Maar kleine stukjes die nodig zijn om de stad via Malberg en Caberg daarop aan te sluiten zijn na vele jaren nog steeds niet gerealiseerd. Het wordt tijd dit dossier tot een zinvol en positief einde te brengen.

Voor wie interesse heeft in het ontwikkelingsproces van het fietspad Lanakerveld volgt hieronder een gedetailleerde beschrijving van onze ervaringen.

Recente geschiedenis van het Lanakerveld

Om het westelijke deel van Maastricht ligt de Nederlands-Belgische grens en vlak daarachter ligt een grote barrière: het Albertkanaal. Tussen de stad en het kanaal ligt een tot voor kort bij de meeste Maastrichtenaren onbekend niemandsland, dooradert met afgestorven historische veldwegen. Voor dit gebied zijn plannen (project Albertknoop) voor grote bedrijventerreinen, leemafgravingen, nieuwe verkeerswegen en grootschalige plaatsing van zonnepanelen, plannen die Maastricht west dreigen in te sluiten.

In 2005 bracht de Fietsersbond de situatie in kaart en deed 42 voorstellen voor meer en betere fietsmogelijkheden. Daarbij werd het gebied doorkruist met wethouders Aarts van Maastricht, burgemeester Vangronsveld van Lanaken en diverse raadsleden, hetgeen een ruige tocht werd door de vele modderige veldwegen.

Dit leidde echter tot weinig praktische maatregelen. Nou ja, om de naamloze wegen van een naam te voorzien, was ook een van onze voorstellen. Informatievoorziening moet niet worden onderschat!

In 2008 werd zonder veel communicatie langs de Belgische grens een luxe betonnen fietspad aangelegd. Dit werd jarenlang niet gebruikt want het sloot op geen enkel punt serieus aan op de bestaande routes.

Opmerkelijk is ook dat juist de wens om ook op de zuidzijde van de Via Regia een fietspad aan te leggen in 2012 werd gerealiseerd terwijl de gemeente dit idee in de reactie op de 42 voorstellen uit 2005 nog als onhaalbaar had afgewezen. Het fietspad is een welkome verbetering omdat het minder vaak nodig is de Via Regia over te steken, maar het is geen nieuwe ontsluiting van het gebied.

Ondertussen werd in de Structuurvisie 2030 het plan opgenomen om een doorlopende fietsroute om de stad te maken. Dit kwam de Vlamingen goed uit want zij wilden de weg langs het Albertkanaal (alvast Industrieweg genoemd) vrijmaken voor industrie. Daarmee zou hun knooppuntenroute verloren gaan. In 2016 werd een financiële overeenkomst tussen Vlaamse en Nederlandse overheden gesloten voor het completeren van het fietspad tussen Veldwezelt en Smeermaas. De realisatie volgde eind 2019 op de scheiding van het geplande industriegebied aan de Belgische kant en een 400 meter brede groene bufferstrook aan de Nederlandse kant. Het pad vormt een schakel tussen knooppuntennetwerk Haspengouw (B) en knooppuntennetwerk Maasland (B).

De Belgen waren blij en het nieuwste pad is fraai ingepast, maar het was een tegenvaller dat Maastricht daarbij niet veel voor haar eigen inwoners had gedaan. Want het gebied tussen de stad en het fietspad kan bijzonder modderig zijn en toch werd er aan de Maastrichtse kant geen enkele verharde aansluiting in het project meegenomen, zelfs niet daar waar straten en fietspad dicht bij elkaar liggen. Geen enkele uitgezonderd de Kleineweg, maar dit werd een soort ongewalste spoorbedding die de indruk wekt dat fietsers vooral moeten worden geweerd.

Het ontbreken van fietsaansluitingen op de Maastrichtse wijken moest natuurlijk, hoewel pijnlijk, onder de aandacht worden gebracht. Facebook was het middel dat werd ingezet om de andere wensen opnieuw in te brengen.

Met het openleggen van het gebied voor fietsers en de toevoeging van fraaie landschapselementen bij Malberg is wel een belangrijke stap gezet. De potentie en het belang van het gebied voor de Maastrichtse bevolking wordt duidelijker en dat geeft een klein beetje hoop op praktische fietsvoorzieningen in de toekomst. Maar in de jaren na de opening valt op dat de fietsers op het pad vooral Belgen zijn. Zonder de aansluitingen op de wijken lukt het met dit fietspad niet om meer Maastrichtenaren op de fiets te krijgen.

Onze drie belangrijkste wensen voor het Lanakerveld anno 2025:

• Een verharde aansluiting aan de westkant van de Floretruwe. Dit is slechts 65 meter. Met deze ontbrekende schakel ontstaat ook een verkeersveilige fietsverbinding tussen Veldwezelt en Malberg (bij de Schepelruwe is het namelijk erg onveilig om de Via Regia over te steken richting Malberg).
• Het completeren van de verharding van het fietspad bij de aansluiting met de Kantoorweg. Dit is slechts 150 meter.
• Een veiliger fietsoversteek waar de fietsroute aansluit op de Brusselseweg.

Voor een volwaardig functioneel fietssysteem in deze stadsrand is het wenselijk dat ook de Van Akenweg er een onderdeel van wordt. Die legt immers een aantrekkelijke verbinding richting stadscentrum. Op een totale lengte van 2,5 kilometer ontbreekt 435 meter verharding, gelegen tussen de bebouwde kom en de Belgische grens. Er was in het verleden verzet tegen gesloten verharding. Om de bezwaren tegemoet te komen zouden er compromissen kunnen worden gesloten:

Hieronder een fietsroute bij Borgloon, met een karrenspoorprofiel dat als een voorbeeld kan dienen voor verharding van de Van Akenweg. Dit is als voorbeeld genomen omdat Borgloon en het Lanakerveld deel uitmaken van hetzelfde landschap: de Haspengouw.

Het kan ook andersom: een breed verhard middenspoor met twee onverharde rijsporen.